وقتی پزشکان می‌گویند «قلب شما فقط ۲۵ درصد کار کرد دارد»، منظورشان کسر جهشی (EF یا Ejection Fraction) است که در این حالت به شدت کاهش یافته. در افراد سالم، EF قلب معمولاً بین ۵۵ تا ۷۰ درصد است. پس EF حدود ۲۵ درصد یعنی قلب تنها یک‌چهارم قدرت لازم برای پمپاژ مؤثر خون را دارد. این شرایط اغلب نشانه نارسایی شدید قلبی است و نیاز به مراقبت جدی دارد.
چه عواملی باعث کاهش عملکرد قلب می‌شوند؟
کاهش عملکرد قلب می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. از مهم‌ترین علل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سابقه سکته قلبی (انفارکتوس میوکارد)
- کاردیومیوپاتی (بیماری‌های عضله قلب)
- فشار خون بالا مزمن
- مشکلات دریچه‌ای قلب
- آریتمی‌های جدی قلبی
- الکل یا مواد مخدر در بسیاری از موارد، کاهش EF به تدریج اتفاق می‌افتد، اما گاهی به‌صورت ناگهانی نیز ممکن است رخ دهد.
علائم شایع در بیماران با ۲۵ درصد کارکرد قلب
وقتی کارکرد قلب به ۲۵ درصد می‌رسد، خون‌رسانی به اندام‌ها دچار اختلال جدی می‌شود. برخی از علائم شایع عبارتند از:
- تنگی نفس در فعالیت یا حتی در حالت استراحت
- خستگی مزمن و ضعف عمومی
- ورم در پاها و شکم
- تپش قلب یا ضربان نامنظم
- کاهش اشتها و کاهش وزن تدریجی
- اختلال خواب به‌ویژه به‌صورت تنگی نفس شبانه
- این علائم نشانه‌ای از نارسایی شدید قلبی هستند که نیاز به بررسی فوری دارند.
روش‌های تشخیص کاهش عملکرد قلب
برای تشخیص دقیق EF پایین، پزشکان از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند:
- اکوکاردیوگرافی (سونوگرافی قلب): اصلی‌ترین ابزار اندازه‌گیریEF
- MRI قلب
- آنژیوگرافی در موارد خاص
- نوار قلب و تست ورزش برای بررسی عملکرد کلی قلب
- تشخیص زودهنگام می‌تواند جلوی پیشرفت نارسایی را بگیرد.
درمان نارسایی قلبی با EF پایین
درمان بیماران با کارکرد ۲۵ درصد قلب ترکیبی از داروها، اصلاح سبک زندگی و گاهی اقدامات پیشرفته است:
- داروهای مهارکننده آنزیم ACE، بتابلوکرها، دیورتیک‌ها، و آنتاگونیست‌های آلدوسترون
- استفاده از دستگاه ICD (دفیبریلاتور) برای پیشگیری از ایست قلبی
- در موارد پیشرفته: LVAD یا حتی پیوند قلب هدف درمان، کاهش علائم، بهبود کیفیت زندگی و افزایش طول عمر بیمار است.
سبک زندگی مناسب برای بیمار با عملکرد پایین قلب
تغییر سبک زندگی نقش حیاتی دارد:
- محدود کردن مصرف نمک و مایعات
- پرهیز از مصرف الکل، سیگار و مواد محرک
- رعایت برنامه دارویی دقیق
- فعالیت فیزیکی سبک و منظم (تحت نظر پزشک)
- کنترل وزن و مدیریت استرس
- آموزش به بیمار و خانواده‌اش نقش کلیدی در مدیریت بیماری دارد.
پیش‌آگهی بیماران با EF پایین و نقش پیگیری پزشکی
کارکرد ۲۵ درصد قلب به‌معنای پیشرفت بیماری قلبی است، اما با درمان مناسب می‌توان از پیشرفت بیشتر جلوگیری کرد. برخی بیماران با درمان صحیح، افزایش EF را تجربه می‌کنند. پیگیری منظم با پزشک، انجام آزمایشات دوره‌ای و پایبندی به درمان مهم‌ترین عوامل در بهبود وضعیت بیمار هستند.
سوالات رایج درباره کارکرد قلب ۲۵ درصد
- آیا کارکرد قلب ۲۵ درصد بهبود می‌یابد؟
بله، در برخی موارد، با درمان دارویی و سبک زندگی مناسب، EF ممکن است بهبود یابد.
- آیا زندگی با EF پایین ممکن است؟
بله، بسیاری از بیماران با EF پایین سال‌ها زندگی فعال دارند، به شرطی که درمان به‌درستی انجام شود.
- آیا نیاز به پیوند قلب است؟
در برخی موارد بسیار پیشرفته که به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهند، پزشک پیوند قلب را مطرح می‌کند.
وقتی گفته می‌شود «۲۵ درصد کارکرد قلب»، منظور این است که قلب تنها یک‌چهارم از توان طبیعی خود برای پمپاژ خون به بدن را دارد. این وضعیت نشانه نارسایی شدید قلبی است که نیازمند پیگیری تخصصی، درمان دارویی و در برخی موارد اقدامات پیشرفته مانند استفاده از دستگاه‌های کمک پمپی یا حتی پیوند قلب است. شناخت علائم، علل، روش‌های درمان و سبک زندگی مناسب می‌تواند کیفیت زندگی این بیماران را تا حد زیادی بهبود بخشد.
