دستگاه ضربانساز قلب CRT و ICD بهعنوان یکی از پیشرفتهترین ابزارهای پزشکی در درمان بیماریهای قلبی، نقش کلیدی در کنترل و بهبود وضعیت بیماران نارسایی قلبی دارد. این دستگاهها با بازگرداندن ریتم طبیعی قلب و کاهش خطر مرگ ناگهانی، به بیماران کمک میکنند تا زندگی بهتری داشته باشند. در این مقاله، به بررسی جزئیات عملکرد، مزایا، عوارض و مراقبتهای لازم پس از استفاده از این دستگاهها میپردازیم.
CRT چیست؟
CRT یا Cardiac Resynchronization Therapy (بازهماهنگسازی قلبی) شامل یک دستگاه ضربانساز سه حفرهای است که برای هماهنگسازی انقباضات حفرات قلب (بطنهای چپ و راست) طراحی شده است. این دستگاه بهطور خاص برای بیمارانی استفاده میشود که:
- کسر جهشی (EF) کمتر یا مساوی ۳۵٪ دارند.
- از ناهماهنگی انقباض حفرات قلب رنج میبرند.
- علائم متوسط تا شدید نارسایی قلبی دارند که به درمان دارویی پاسخ نداده است.
CRT میتواند با بهبود عملکرد قلب، کاهش علائم بیماری و افزایش کیفیت زندگی، به بیماران کمک کند. با این حال، اثرات مثبت آن ممکن است چند ماه پس از تعبیه دستگاه احساس شود.
دستگاه crt ضربان ساز
ICD چیست؟
ICD یا Implantable Cardioverter Defibrillator (شوکدهنده کاشتنی) برای درمان آریتمیهای خطرناک و کشنده قلبی طراحی شده است. این دستگاه با تشخیص سریع ضربانهای غیرطبیعی بطنی، در صورت نیاز، با تولید شوک الکتریکی ضربان قلب را به حالت طبیعی بازمیگرداند.
ICD در ۹۰٪ موارد، در کنترل آریتمی موفق است. اگرچه دریافت شوک برای بیمار ناخوشایند است، اما این روش یکی از موثرترین راهها برای پیشگیری از مرگ ناگهانی است.
تفاوت CRT و ICD
- CRT برای بهبود هماهنگی انقباضات قلب و افزایش برونده قلبی استفاده میشود.
- ICD برای پیشگیری از مرگ ناگهانی ناشی از آریتمیهای خطرناک طراحی شده است.
- در برخی موارد، از ترکیب این دو دستگاه بهصورت CRT-D استفاده میشود که قابلیتهای هر دو را بهطور همزمان دارد.
نحوه تعبیه دستگاههای CRT و ICD
تعبیه دستگاه در اتاق آنژیوگرافی و تحت بیحسی موضعی انجام میشود. مراحل کار به شرح زیر است:
- وارد کردن لیدها (سیمها): سه لید از طریق سیاهرگ به قلب وارد میشود.
- قرار دادن ژنراتور: ژنراتور دستگاه زیر پوست، معمولاً در زیر استخوان ترقوه چپ، تعبیه میشود.
- بخیه و مراقبت: پس از اتمام کار، پوست بخیه میشود و بیمار پس از دورهای کوتاه در بیمارستان مرخص میشود.
ژنراتور crt در بدن
مراقبتهای پس از تعبیه دستگاه
برای حفظ عملکرد دستگاه و جلوگیری از عوارض، رعایت نکات زیر ضروری است:
- از باز کردن دست سمت ژنراتور به زاویه بیشتر از ۹۰ درجه خودداری کنید.
- از میدانهای مغناطیسی و الکترونیکی قوی (مانند دکلهای برق فشار قوی یا دستگاههای MRI) دوری کنید.
- هنگام استفاده از وسایلی مانند مایکروویو، حداقل یک متر فاصله رعایت کنید.
- تلفن همراه را در جیب نزدیک به دستگاه قرار ندهید و از گوش مخالف برای مکالمه استفاده کنید.
- تا شش ماه پس از تعبیه ICD، از رانندگی اجتناب کنید.
طول عمر و نیاز به تعویض دستگاه
ژنراتور دستگاههای CRT و ICD معمولاً ۵ تا ۷ سال عمر میکند. زمان تعویض باتری در معاینات دورهای مشخص میشود و در صورت نیاز، تنها ژنراتور تعویض میشود.
مزایا و عوارض استفاده از دستگاه
مزایا:
- بهبود کیفیت زندگی بیماران نارسایی قلبی.
- کاهش علائم آریتمی و خطر مرگ ناگهانی.
- افزایش توان فعالیت و کاهش نیاز به بستری شدن.
عوارض احتمالی:
- عفونت یا خونریزی در محل تعبیه دستگاه.
- کاهش بیش از حد ضربان قلب (نیاز به ضربانساز اضافی).
- درد ناشی از شوک ICD.
نتیجهگیری
دستگاه ضربانساز قلب CRT و ICD ابزارهای پیشرفتهای برای مدیریت بیماریهای قلبی و آریتمیهای خطرناک هستند. این دستگاهها با بهبود عملکرد قلب و پیشگیری از مرگ ناگهانی، به بیماران کمک میکنند تا زندگی بهتری داشته باشند. اگر پزشک استفاده از این دستگاه را توصیه کرده است، با رعایت نکات مراقبتی و معاینات منظم، میتوانید از مزایای آن بهطور کامل بهرهمند شوید.
