بررسیهای اخیر نشان میدهد که شیوع بیماریهای مزمن در جوانان بهویژه در گروه سنی 20 تا 30 سال به شدت در حال افزایش است. بیماریهایی مانند فشار خون بالا، دیابت و هیپرلیپیدمی، که پیشتر بیشتر در میان سالمندان شایع بودند، اکنون به یک بحران سلامت در میان جوانان تبدیل شدهاند. این تغییر میتواند تأثیرات عمیقی بر کیفیت زندگی، نیروی کار و هزینههای اجتماعی داشته باشد.
فشار خون بالا در جوانان
بر اساس تحقیقات، حدود 890 هزار جوان در ایران به فشار خون بالا مبتلا هستند. از این تعداد، تنها 360 هزار نفر تحت درمان قرار گرفتهاند و 60 درصد از این بیماران حتی از بیماری خود اطلاع ندارند. درصد پایینی از این بیماران (24 درصد در سنین 20 سالگی و 40 درصد در سنین 30 سالگی) درمان مداوم دریافت میکنند. این آمار نشاندهنده یک نقطه کور در مدیریت فشار خون بالا در نسل جوان است.
دیابت در نسل جوان
دیابت نیز وضعیت مشابهی دارد. از میان 300 هزار جوان مبتلا به دیابت، تنها 43 درصد از آنها تشخیص داده شدهاند و کمتر از نیمی از آنها تحت درمان قرار گرفتهاند. این وضعیت به معنای کنترل نامناسب قند خون در این گروه سنی است. برای مثال، در میان بیماران دیابتی جوان، تنها 3 درصد توانستهاند سطح هموگلوبین گلیکوزیله خود را در محدوده نرمال (کمتر از 6.5 درصد) حفظ کنند.
هیپرلیپیدمی و بیماریهای متابولیک پیچیده
طبق دادهها، 13 درصد از مردان و 8 درصد از زنان در دهه 30 زندگی خود به هیپرلیپیدمی مبتلا هستند که با سطح بالای کلسترول LDL (بیش از 140 mg/dL) همراه است. این وضعیت خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی را افزایش میدهد. به علاوه، 10 درصد از مردان 30 ساله با ترکیبی از سه بیماری فشار خون بالا، دیابت و هیپرلیپیدمی دستوپنجه نرم میکنند.
دلایل افزایش بیماریهای مزمن در جوانان
افزایش شیوع بیماریهای مزمن در جوانان به عوامل زیر نسبت داده شده است:
- چاقی و سبک زندگی کمتحرک: افزایش زمان نشستن و کاهش فعالیتهای فیزیکی.
- رژیم غذایی نامناسب: مصرف غذاهای فرآوریشده و پرکالری.
- اختلالات خواب و استرس: خواب نامنظم و فشارهای روانی مداوم.
- مصرف الکل و دخانیات: استفاده مفرط از الکل و سیگار.
- عدم آگاهی از مدیریت سلامت: نادیده گرفتن معاینات دورهای و کنترل وضعیت سلامتی.
پیامدهای اجتماعی و اقتصادی
این بحران سلامت در میان جوانان نه تنها باعث کاهش کیفیت زندگی فردی میشود، بلکه تأثیرات گستردهای بر جامعه دارد. افزایش هزینههای درمان، کاهش نیروی کار مولد و بار مالی بر سیستم بهداشت و درمان از جمله این پیامدهاست.
راهکارهای پیشنهادی
برای مقابله با شیوع بیماریهای مزمن در جوانان، اقدامات زیر پیشنهاد میشود:
- آگاهیبخشی و آموزش: ارائه اطلاعات درباره پیشگیری و مدیریت بیماریهای مزمن.
- تشویق به سبک زندگی سالم: ترویج فعالیت بدنی منظم و تغذیه سالم.
- افزایش معاینات پزشکی دورهای: تأکید بر اهمیت غربالگری بیماریها در سنین جوانی.
- کاهش مصرف الکل و دخانیات: اجرای برنامههای کنترل مصرف مواد مضر.
نتیجهگیری
شیوع بیماریهای مزمن در جوانان نشاندهنده ضرورت اقدامات فوری برای مدیریت این وضعیت است. توجه به پیشگیری، آموزش و ارتقای سبک زندگی سالم میتواند به کاهش این بیماریها و بهبود کیفیت زندگی نسل جوان کمک کند.
