ضربان قلب نشان‌دهنده تعداد دفعاتی است که قلب در هر دقیقه خون را پمپاژ می‌کند. این عدد بسته به سن، سطح فعالیت، وضعیت سلامت و حتی حالت روانی فرد متفاوت است. ضربان قلب طبیعی برای بزرگسالان معمولاً بین 60 تا 100 ضربه در دقیقه در حالت استراحت است. اما سوالی که پیش می‌آید این است که ضربان قلب خطرناک چند است و چه زمانی باید نگران باشیم؟ در این مقاله به بررسی محدوده‌های خطرناک ضربان قلب و علائم هشداردهنده آن می‌پردازیم.

ضربان قلب پایین‌تر از حد طبیعی

ضربان قلب پایین‌تر از 60 ضربه در دقیقه به‌عنوان برادی‌کاردی شناخته می‌شود. این وضعیت معمولاً در ورزشکاران حرفه‌ای و افرادی که بدنی کاملاً سالم و قوی دارند، بدون مشکل تلقی می‌شود، زیرا قلب آن‌ها به طور مؤثری قادر به پمپاژ خون است. با این حال، اگر ضربان قلب پایین با علائمی مانند سرگیجه، ضعف، خستگی شدید یا غش همراه باشد، می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات قلبی باشد و باید به پزشک مراجعه کرد. در موارد شدیدتر، این وضعیت ممکن است نشان‌دهنده نقص در سیستم الکتریکی قلب باشد که نیازمند درمان پزشکی است.

ضربان قلب بالاتر از حد طبیعی

ضربان قلب بالاتر از 100 ضربه در دقیقه در حالت استراحت به‌عنوان تاکی‌کاردی شناخته می‌شود. این وضعیت می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله استرس، اضطراب، تب، کم‌آبی، مصرف کافئین یا محرک‌های دیگر باشد. در برخی از موارد، تاکی‌کاردی می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات جدی‌تری مانند بیماری‌های قلبی یا اختلالات الکتریکی قلب باشد.

اما ضربان قلب خطرناک چند است؟ ضربان قلب بالاتر از 120-140 ضربه در دقیقه در حالت استراحت معمولاً به‌عنوان خطرناک تلقی می‌شود و نیاز به بررسی پزشکی فوری دارد. این وضعیت می‌تواند خطر حمله قلبی، سکته یا سایر مشکلات جدی را افزایش دهد.

ضربان قلب بالا و علائم هشداردهنده

در صورتی که ضربان قلب به طور مداوم بالاتر از حد طبیعی باشد و با علائم زیر همراه شود، احتمال وجود مشکل قلبی بیشتر است:

• تنگی نفس: احساس دشواری در تنفس یا کمبود هوا.
• درد یا فشار در قفسه سینه: این علامت می‌تواند نشانه‌ای از کاهش جریان خون به عضلات قلب باشد.
• سرگیجه یا غش: ناشی از نرسیدن اکسیژن کافی به مغز به دلیل کاهش خون‌رسانی.
• تعریق شدید: حتی بدون فعالیت بدنی. این علائم در کنار ضربان قلب بالا می‌توانند نشان‌دهنده یک وضعیت خطرناک باشند که نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد.

عواملی که بر ضربان قلب تأثیر می‌گذارند

عوامل مختلفی بر ضربان قلب تأثیر می‌گذارند که می‌توانند باعث افزایش یا کاهش ضربان شوند. برخی از این عوامل عبارتند از:

• استرس و اضطراب: استرس می‌تواند منجر به افزایش ضربان قلب شود.
• مصرف مواد محرک: کافئین، نیکوتین و برخی داروها ممکن است ضربان قلب را افزایش دهند.
• کمبود خواب: نداشتن خواب کافی می‌تواند به ضربان قلب بالا و عدم تمرکز منجر شود.
• بیماری‌های قلبی و ریوی: مشکلات قلب و عروق یا بیماری‌های ریوی می‌توانند باعث تغییرات غیرطبیعی در ضربان قلب شوند.

چگونه می‌توان ضربان قلب را به حالت طبیعی برگرداند؟

در صورتی که ضربان قلب از محدوده طبیعی خارج شده و در محدوده خطرناک قرار دارد، می‌توان با روش‌های زیر آن را به حالت طبیعی برگرداند:

• تمرینات تنفسی و آرامش‌بخش: تکنیک‌های تنفس عمیق و آرامش ذهن می‌توانند استرس را کاهش داده و ضربان قلب را تنظیم کنند.
• اجتناب از مواد محرک: کاهش مصرف کافئین و نیکوتین و جایگزینی آن‌ها با آب و نوشیدنی‌های آرامش‌بخش.
• ورزش منظم و سبک: ورزش‌های سبک و منظم می‌توانند به تقویت قلب و تنظیم ضربان آن کمک کنند.

نتیجه‌گیری

در پاسخ به این سوال که ضربان قلب خطرناک چند است، می‌توان گفت که ضربان قلب بالاتر از 120-140 یا پایین‌تر از 50 ضربه در دقیقه در حالت استراحت می‌تواند خطرناک باشد و نیاز به ارزیابی پزشکی دارد. در صورت تجربه علائم هشداردهنده همراه با تغییرات شدید در ضربان قلب، بهتر است سریعاً به پزشک مراجعه کنید.