EF چیست؟
EF یا Ejection Fraction به درصد خونی گفته می‌شود که در هر ضربان قلب، از بطن چپ به بیرون پمپاژ می‌شود. این شاخص یکی از مهم‌ترین معیارها برای ارزیابی عملکرد قلب است. EF معمولاً با اکوکاردیوگرافی اندازه‌گیری می‌شود.
EF نرمال قلب چند است؟
به طور کلی، EF نرمال قلب بین ۵۰ تا ۷۰ درصد در نظر گرفته می‌شود. اگر EF قلب فردی کمتر از ۵۰ درصد باشد، ممکن است دچار نارسایی قلبی یا اختلال در عملکرد بطن چپ باشد. برعکس، اگر بالای ۷۰ درصد باشد، ممکن است نشانه بیماری‌های دیگر مانند تنگی دریچه آئورت باشد.
چرا EF اهمیت دارد؟
- تشخیص نارسایی قلبی
- پیگیری درمان دارویی
- بررسی پاسخ بدن به درمان‌های قلبی
- تصمیم‌گیری برای جراحی‌های قلب
مقادیر مختلف EF چه معنایی دارند؟
| درصد EF |
وضعیت قلب |
| ۷۰-۵۰٪ |
نرمال |
| ۴۹-۴۰٪ |
خفیفاً کاهش یافته |
| ۳۹-۳۰٪ |
نارسایی متوسط |
| کمتر از ۳۰٪ |
نارسایی شدید قلبی |
علائم کاهش EF چیست؟
علت کاهش EF نرمال قلب
- سکته قلبی
- بیماری عضله قلب (کاردیومیوپاتی)
- فشار خون بالا
- دیابت
- مصرف الکل یا مواد مخدر
افزایش غیرطبیعی EF نشانه چیست؟
اگرچه EF بالا معمولاً خوب تلقی می‌شود، ولی EF بالاتر از ۷۰ درصد می‌تواند به دلایلی مانند تنگی دریچه آئورت یا مشکلات هیپرتروفی قلبی رخ دهد.
EF نرمال قلب در کودکان و سالمندان
در کودکان، EF معمولاً بین ۵۵ تا ۷۵ درصد است. در سالمندان نیز EF نرمال ممکن است کمی پایین‌تر باشد، اما همچنان در بازه نرمال ۵۰ تا ۷۰٪ باقی می‌ماند.
روش‌های اندازه‌گیری EF
- اکوکاردیوگرافی
- MRI قلبی
- اسکن هسته‌ای قلب
- کاتتریزاسیون قلبی
درمان EF پایین قلب
- داروهای بتابلاکر، مهارکننده‌های ACE یا ARB
- پیس‌میکر یا دستگاه‌های ICD
- اصلاح سبک زندگی (تغذیه، ورزش، ترک سیگار)
- جراحی در صورت نیاز
نقش تغذیه در بهبود EF نرمال قلب
- مصرف اسیدهای چرب امگا ۳
- کاهش نمک و چربی‌های اشباع
- میوه، سبزی و غلات کامل
آیا EF نرمال قلب قابل برگشت است؟
در بسیاری از موارد بله؛ با تشخیص زودهنگام، درمان دارویی، تغییر سبک زندگی و گاهی مداخلات پزشکی، می‌توان EF پایین را به سطح نرمال بازگرداند.
ارتباط بین EF نرمال قلب و سبک زندگی
بسیاری از افراد تصور می‌کنند که EF نرمال قلب تنها تحت تأثیر بیماری‌های ژنتیکی یا حوادث ناگهانی مانند سکته قلبی قرار دارد، اما حقیقت این است که سبک زندگی نیز نقش مهمی در حفظ EF در محدوده نرمال دارد. مصرف زیاد نمک، چربی‌های ترانس، نداشتن تحرک بدنی و استرس مزمن، می‌توانند به تدریج باعث ضعیف شدن عضله قلب و کاهش EF شوند. از طرف دیگر، یک سبک زندگی سالم شامل ورزش منظم، خواب کافی، تغذیه متعادل و مدیریت استرس می‌تواند باعث تقویت عملکرد بطن چپ شده و میزان EF را در محدوده سالم ۵۰ تا ۷۰ درصد نگه دارد. بنابراین، اگر می‌خواهید بدانید EF نرمالچطور محاسبه میشه و چطور می‌توان آن را حفظ کرد، یکی از مهم‌ترین پاسخ‌ها سبک زندگی سالم است.
EF نرمال چرا در بیماری‌های قلبی تغییر می‌کند؟
در بیمارانی که دچار نارسایی قلبی یا سکته قلبی شده‌اند، معمولاً EF کاهش می‌یابد. این کاهش به دلیل آسیب به عضله قلب یا ناتوانی بطن چپ در پمپاژ خون است. وقتی فردی دچار سکته قلبی می‌شود، بخشی از عضله قلب می‌میرد یا آسیب می‌بیند و دیگر نمی‌تواند به طور مؤثر منقبض شود. در این حالت، EF ممکن است به کمتر از ۴۰ درصد کاهش یابد. در نتیجه، فرد دچار علائمی مثل خستگی مفرط، تنگی نفس و تورم پاها می‌شود. پزشکان برای ارزیابی شدت این نارسایی و تعیین نوع درمان، ابتدا می‌پرسند EF نرمال قلب چند است و سپس میزان فعلی EF بیمار را با آن مقایسه می‌کنند تا بهترین تصمیم را بگیرند.
EF نرمال در برابر فعالیت ورزشی شدید؟
افرادی که فعالیت‌های ورزشی سنگین مثل دو ماراتن، دوچرخه‌سواری حرفه‌ای یا تمرینات هوازی با شدت بالا انجام می‌دهند، معمولاً قلب قوی‌تری دارند و ممکن است EF آن‌ها در بالاترین حد نرمال یا حتی کمی بیشتر باشد. با این حال، EF بالا لزوماً نشانه سلامت نیست، به‌ویژه اگر با علائم غیرطبیعی مانند تنگی نفس یا ضربان قلب نامنظم همراه باشد. به همین دلیل، حتی در ورزشکاران هم اگر پزشک در بررسی‌ها EF غیرعادی ببیند، ممکن است و این مقدار بالا یا پایین از کجا ناشی شده است. در این موارد، بررسی دقیق‌تر ساختار و عملکرد قلب ضرورت دارد.
EF نرمال قلب در بیماران دیابتی یا فشارخونی
افرادی که مبتلا به دیابت یا فشار خون بالا هستند، حتی اگر علائم واضحی نداشته باشند، در معرض کاهش EF قلبی قرار دارند. فشار خون بالا باعث می‌شود قلب برای پمپاژ خون سخت‌تر کار کند و در طول زمان این فشار می‌تواند منجر به ضخیم شدن دیواره بطن چپ و کاهش توان انقباضی شود. به همین ترتیب، قند خون کنترل نشده در بیماران دیابتی باعث آسیب به عروق خونی و تضعیف عضله قلب می‌شود. بنابراین در این بیماران بررسی دوره‌ای عملکرد قلب بسیار اهمیت دارد، و معمولاً پزشک از آن‌ها می‌خواهد که بدانند EF نرمال قلب چند است و نتایج خود را با این استاندارد مقایسه کنند. پیشگیری از پیشرفت آسیب قلبی در این بیماران کلید حفظ کیفیت زندگی است.
